مسئولیت کیفری ناشی از تصرف در لقطه با رویکرد تطبیقی بر فقه مذاهب پنج‌گانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران(دانشکدگان فارابی)

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

3 سطح چهار حوزه علمیه قم، ایران

10.22034/fiqh.2024.410680.1170

چکیده

این پژوهش ناظر بر این است که اگر پیروان مذاهب پنج‌گانه در مال لقطه تصرف کنند بدون اینکه درصدد شناسایی صاحب آن برآیند، از دیدگاه حقوق کیفری ایران چه حکمی دارد؟ در صورت جرم‌‌بودن، چه عنوان مجرمانه‌ای بر آن مترتب است؟ برایند مقاله عبارت است از: اول: با وجود اختلاف‌های فقهی در رابطه با احکام لقطه بین مذاهب پنچ‌گانه، طبق ماده 5 قانون مدنی مصوب 1307 و ماده 3، 7 و 8 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، همه تابعانمذاهب پنج‌گانه ساکن ایران، تابع قوانین ایران خواهند بود و محاکم قضایی ایران صالح به رسیدگی در خصوص جرایم ارتکابی آنان است. دوم: تصرف در مال پیداشده، نمی‌تواند مصداق جرایم خیانت در امانت، تصرف عدوانی، غصب مجرمانه و سرقت قرار گیرد؛ به این دلیل که جرم خیانت در امانت، شامل امانت‌های قراردادی می‌شود و جرم تصرف عدوانی و غصب مجرمانه در اموال غیرمنقول صدق می‌کند و لازمۀ سرقت، ربودن و خارج‌کردن مال از حیازت مالک است؛ ولی چون برداشتن مال پیداشده همراه با سوء نیت جایز نیست؛ از این‌رو اگر از مسیر چنین التقاطی، مالی حاصل شود، جرم تحصیل مال از طریق نامشروع به وقوع می‌پیوندد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

المسؤولیة الجزائیة الناشئة عن الاستیلاء فی اللقطة بمنهج مقارن للفقه الفقه الإسلامی

نویسندگان [العربیة]

  • محمد رسول آهنکران 1
  • میلاد حیدری 2
  • امیر دبیری 3
1 استاذ جامعة طهران (کلیات فارابی)
2 طالب دکتوراه فی القانون الجنائی والجنائیات، فرع قم، الجامعة الإسلامیة الحرة، قم، إیران
3 مستوى الرابع فی الحوزة العلمیة فی قم، إیران
چکیده [العربیة]

هذا البحث یتعلق بما إذا کان أتباع المذاهب الخمسة یتصرفون فی المال القطة دون أن یبذلوا جهوداً لتحدید مالکه، فما هو الحکم من وجهة نظر القانون الجنائی الإیرانی؟ وفی حال إذا کانت تعتبر جریمة، ما هی العواقب الجنائیة المترتبة علیها؟ یتناول المقال ما یلی: أولاً: على الرغم من الاختلافات الفقهیة فیما یتعلق بأحکام اللقطة بین المذاهب الخمسة، فإن حسب المادة 5 من قانون الشریعة المدنی المعتمد فی عام 1307هـ .ش (1928 م)، والمادة 3 و 7 و 8 من قانون العقوبات الإسلامیة المعتمد فی عام 1392هـ . ش (2013 م) جمیع أتباع المذاهب الخمسة المقیمین فی إیران سیکونون تابعین لقوانین إیران وستکون المحاکم القضائیة الإیرانیة مختصة بالنظر فی الجرائم التی یرتکبونها. ثانیاً: لا یمکن أن یُعتبر التصرف فی المال المعثور علیه مثالاً على جرائم الخیانة فی الأمانة، أو التصرف العدوانی، أو الغصب والسرقة المجرمة، بسبب أن جریمة الخیانة فی الأمانة تشمل الودائع التعاقدیة، وتتحقق جریمة التصرف العدوانی والسرقة المجرمة فی الممتلکات غیر العقاریة، ولکن اللازم فی السرقة هو الاختطاف وإخراج المال من ملکیة المالک؛ فی حین لا یجوز الاستیلاء على مال معثور علیه بنیة سیئة ؛ ولذلک إذا تم الحصول على مال من هذا النوع من الاستیلاء، فتتحقق جریمة الحصول على المال بطرق غیر شرعیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • القطة
  • مال معثور علیه
  • المسئولیة الجزائیة
  • مذاهب الخمسة
  • الحصول على مال غیر شرعی