مطالعه تطبیقی میزان تخصیص پوشش بانوان مذکور در آیۀ 60 سورۀ نور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته سطح 3 حوزه علمیه، دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

3 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

10.22034/fiqh.2024.436048.1195

چکیده

یکی از واجبات دین مبین اسلام، حجاب و پوشش بانوان مسلمان در مواجهه با نامحرمان است. از موارد استثنای این واجب، حجاب پیرزنان مذکور در آیۀ 60 سورۀ «نور» است. در تفسیر این آیه شریفه، از سه بُعد بحث و اختلاف‌نظر میان مفسران و فقیهان شیعه و اهل سنت وجود دارد. مهم‌ترین جنبۀ بحث، تفسیر واژۀ «ثیاب» است که اختلاف‌نظر در این‌باره را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: جواز کنارنهادن «جلباب» و «جلباب به همراه خمار». اقوال و نیز روایات در منابع اهل سنت و شیعه در این موضوع مختلف است. این تحقیق درصدد پاسخگویی به این پرسش است: دیدگاه‌های تفسیری و فقهی اهل سنت و شیعه در تفسیر واژۀ «ثیاب» و در باب میزان تخصیص حجاب بانوان قواعد چیست؟ این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی به سامان رسیده است، از حیث پرداختن به چنین مسئله‌ای در فقه و تفسیر مقارن جنبۀ نوآوری دارد و نشان می‌دهد در منابع اهل سنت، نظر «جواز فقط کنارنهادن جلباب» طرفداران بیشتری دارد؛ درحالی‌که در دیدگاه مفسران شیعه هر دو وجه مطرح است؛ اما در فقه شیعه، نظر کراهت «کنارنهادن جلباب به همراه خمار» رجحان دارد که با ظهور قرآن نیز تناسب بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

دراسة مقارنة لتحدید مدى تخصیص الحجاب للنساء المذکورات فی آیة 60 من سورة النور

نویسندگان [العربیة]

  • محمود کل‌آقایی درزی 1
  • سیداحمد میرحسینی نیری 2
  • سیدحسین نوری 3
  • محمد ادیبی مهر 2
1 خریج مستوى الثالت من الحوزة العلمیة، طالب دکتوراه فی الفقه وأسس القانون، کلیة فارابی فی جامعة طهران، قم، إیران
2 أستاذ مشارک فی قسم الفقه وأصول القانون، کلیات الفارابی، جامعة طهران، قم، إیران
3 أستاذ مساعد فی قسم الفقه وأصول القانون، کلیات الفارابی، جامعة طهران، قم، إیران
چکیده [العربیة]

أحد الواجبات الشرعیة فی الإسلام هو الحجاب ولباس النساء المسلمات فی التعامل مع الأجانب. ومن الاستثناءات لهذا الواجب هو حجاب النساء المسنات المذکورات فی الآیة 60 من سورة "النور". فی تفسیر هذه الآیة الشریفة، هناک اختلافات بین المفسرین والفقهاء الشیعة وأهل السنة فی ثلاثة جوانب مختلفة. أهم جوانب الجدل هو تفسیر کلمة "ثیاب"، حیث یمکن تقسیم الاختلاف فی هذا الصدد إلى فئتین: السماح بخلع "الجلباب" و "الجلباب مع الخمار". تختلف الآراء والروایات فی مصادر أهل السنة والشیعة فی هذا الموضوع. یهدف هذا البحث إلى الإجابة عن هذا السؤال: ما هی الآراء التفسیریة والفقهیة لأهل السنة والشیعة حول تفسیر کلمة "ثیاب" وفیما یتعلق بتحدید کمیة حجاب النساء؟ لهذا البحث، الذی تم التوصل إلیه بطریقة وصفیة - تحلیلیة، جانباً مبتکراً من حیث التعامل مع هذه المسألة فی الفقه والتفسیر المقارن، ویظهر أن آراء اهل السنة تمیل أکثر نحو "السماح فقط بخلع الجلباب"، بینما تعتبر الشیعة کلا الجانبین ممکنین؛ ولکن فی الفقه الشیعی، یفضل رأی "کراهة خلع الجلباب مع الخمار" مما یتناسب بشکل أفضل مع ظهور القرآن أیضًا.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • حجاب المرأة المسنة
  • آیة 60 من سورة النور
  • النساء القاعدات
  • الجلباب
  • الخمار
  • التفسیر المقارن
  • الفقه المقارن